ទុរេន

   ដើមទុរេនជាប្រភេទរុក្ខជាតិ  មានកម្ពស់តាមធម្មជាតិខ្ពស់ប្រហែលពី២០ដល់ជាង៣០ម៉ែត្រឯណោះ។  តែបើគេលះកាត់មែកជារឿយៗដើមវានៅមានកម្ពស់ប្រហែលត្រឹមតែជាង១០ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ។  ដើមទុរេនពណ៌ប្រផេះដុះឡើងត្រង់ភ្លឹង។  នៅពាក់កណ្ដាលដើមមានដុះមែកតូចធំបែកចេញច្រងេងច្រងាងហាក់បីដូចកំពុងស្វែងរកសន្សើមនៅពេលរាត្រីនិងស្វែងរកកម្ដៅព្រះអាទិត្យនាពេលថ្ងៃ។  ស្លឹកមានទ្រង់ទ្រាយដូចទូកបីសន្លឹក  រមូរចូលដូចស្វិតស្រពោន។ ខ្នងស្លឹកពណ៌បៃតងដិតហើយរលីងរលើបមានស្នាមសរសៃល្អិតៗរវីមរវាមពាសពេញផ្ទៃស្លឹកដូចឆ្អឹងជំនីរពីគល់ស្លឹកដល់ចុងស្លឹក។  ស្លឹកទុរេនមានទម្រង់ប្រ

ហាក់ប្រហែលនឹងស្លឹកទឹកដោះតែមានខ្នាតវាធំនិងវែងជាង។ ស្លឹកបន្ទំភ្ជាប់នឹងមែកប្រក់ព្រោងព្រាត។

        តាំងពីដាំកូនរហូតដល់ទុរេនអោយផលមានរយៈពេលរវាងពី៥ដល់៦ឆ្នាំ។  ទុរេនចេញផ្កាជាកញ្ចុំៗ។ ត្របកផ្កាតូចល្អិតដូចស្រកាត្រីនិងមានរសក្លិនក្រអូបល្វេងល្វើយពេញផ្ទៃចំការ។ ចាប់តាំងពីចេញក្ដឹបផ្ការហូតដល់ផ្ការីកធំពេញទំហឹង ហើយលាចេញមានរយៈពេលប្រហែល១ខែ។  កន្សោមផ្កាពណ៌លឿងស្រស់ចែកចេញជា៥ស្រទាប់។  ផ្កាទុរេនជាប្រភេទផ្កាទិ្វលិង្គមានលំអងញីនិងលំអងឈ្មោលនៅក្នុងទងផ្កាតែមួយ។ កន្សោមផ្កាទាំងពីរលាពុំស្របពេលនឹងគ្នាឡើយ។ ផ្កាទុរេនច្រើនចាប់ផ្ដើមលាពីម៉ោង៣រសៀលដល់ពាក់កណ្ដាលអធ្រាត្រ។ ​ធម្មតាពេលយប់គឺមានតែបក្សីពួកប្រចៀវនិងជ្រឹងទេដែលជាអ្នកពាំនាំនូវលំអងផ្កឈ្មោលនិង ញីគួមផ្សំអោយកើតទៅជាក្ដឹបផ្លែ។  នៅរវាងខែមេសាក្ដឹបផ្លែរីកពេញជារូបរាងផ្លែទុរេន។  គ្រាដំបូងក្លែបផ្លែចាប់ផ្ដើមបង្កមានដុះជាសាច់។  ដំបូងគ្រាន់តែមានសាច់ស្ដើងដូចជាស្បៃរុំជាប់នឹងគ្រាប់។ ក្រោយមកសាច់កាន់តែរីកក្រាស់ឡើងជាសន្សឹមៗរហូតដល់ផ្លែទុំពេញថ្លុកល្មមហូបបាន។ បើដើមទុរេននៅថ្មីខ្ចី  ផ្លែរីកកាន់តែធំខ្លាំង។  ពេលដើមមានអាយុកាលកាន់តែចាស់ផ្លែកាន់តែតូចទៅ។  ផ្លែទុរេនជាប់រណែងរណោងក្រោមមែកហាក់បីដូចជាសំបុកអង្រ្កង។  ផ្លែនីមួយៗមានទម្ងន់ពី២ដល់៤គីឡូក្រាម។  ផ្លែមានសំបុរពណ៌បៃតងចាស់  ហើយសំបកផ្លែគឺសុទ្ធសឹងជាបន្លាដូចផ្លែខ្នុរតែបន្លាទុរេនមុតស្រួចជាង។ ផ្លែទុរេនទុំនៅរដូវវិស្សមកាលគឺរវាងពីខែឧសភាដល់ខែកញ្ញា។ សំបកផ្លែដ៏ក្រាស់រមួតក៏បានប្រេះស្រាំហើយបញ្ចេញក្លិនក្រអូបដិតជាប់នាសា។  ពេលនេះគឺបានបញ្ជាក់ថាផ្លែទុរេនទុំ។  ចូលដល់រដូវផ្លែទុំម្ដងៗ  តាមធម្មតា ទុរេនតែងតែរបូតជ្រុះចាកទងធ្លាក់មកក្រោមដើមដោយឯកឯងជាពិសេសជ្រុះនៅពេលរាត្រី។  ពេលថ្ងៃក៏មានជ្រុះដែរតែដោយហោច។  ដូច្នោះបានជាពេលកសិករធ្វើដំណើរចូលទៅក្នុងចំការម្ដងៗតែងពាក់មួកការពារខ្លាចក្រែងផ្លែធ្លាក់ត្រូវចំយើងនាំអោយមានការគ្រោះថ្នាក់។  សម័យបច្ចុប្បន្ននេះវិញ  កសិករអ្នកដាំ

គេមិនរង់ចាំអោយទុរេនទុំជ្រុះដូចពីមុនទៀតឡើយ។ គេនិយមបេះផ្លែចាស់យកទៅបន្ទុំដោយប្រើជាតិគីមីផ្សេងៗ។  អ្នកខ្លះ  បាញ់ថ្នាំអោយទុរេនចេញផ្លែខុសរដូវដើម្បីទុរេនមានតម្លៃខ្ពស់ទៀតផង។

    ធម្មតា  ផ្លែទុរេនមានបួនប្រាំកំពឹស។  កំពឹសនីមួយៗមាន២ឬ៣ក្លែប។ ​ក្លែបនីមួយៗប្រកបទៅដោយសាច់ខាប់ស្ទើររាវស្ទើរខន់ពណ៌លឿងស្រស់រុំព័ទ្ធគ្រាប់។  មានពូជទុរេនខ្លះគ្រាប់ធំ  ពូជទុរេនខ្លះគ្រាប់តូចស្ពៀត។  ពេលហូបរសជាតិទុរេនផ្អែមម្លាន់ត្រជាក់  ក្រអូបឈ្ងុយឆ្ងាញ់។  អ្នកស្រុកយើងនិយមចូលចិត្តហូបផ្លែទុរេនទុំស្រស់។  ក្រៅពីហូបស្រស់  គេនៅទាំងយកសាច់ទុរេនកែច្នៃលាយជាមួយម្សៅធ្វើនំក្រៀបផ្អែម  ស្ករគ្រាប់ តំណាប់...ដើម្បីយកឱជារសក្រអូបឈ្ងុយឆ្ងាញ់៕    ថាច់ដើយ