19/03/2025 13:46

Từ ngàn xưa, trong văn hóa truyền thống Việt, hình ảnh cây tre và lũy tre đã mặc nhiên gắn chặt với văn minh làng xã, với đời sống vật chất, tinh thần nông thôn Việt Nam. Không hề ngẫu nhiên khi vũ khí đánh giặc và thắng giặc của Đức Thánh Gióng thời sơ khai dân tộc lại là những cây tre, cũng không hề ngẫu nhiên khi tre là chủng loài thực vật duy nhất được định danh cho một tỉnh - Bến Tre - trong 63 tỉnh, thành phố cả nước hiện nay và càng không hề ngẫu nhiên hơn nữa, khi đất nước ta đi vào giai đoạn hội nhập sâu rộng với thế giới thì hình ảnh cây tre mềm dẻo, linh hoạt mà cứng cõi, kiên cường được chọn như biểu tượng cho chính sách ngoại giao vươn mình tới tương lai.

06/11/2023 07:24

Rẹm, nhiều nơi gọi là rạm, cũng có nơi lúc rẹm lúc rạm lẫn lộn, là loài thủy sản thuộc họ giáp xác nhà cua, phân bổ nhiều ở những cánh đồng vùng thổ nhưỡng nước lợ. Nếu phân định vai vế anh em theo kích thước thì rẹm thuộc hàng em áp út của các loài cua biển, cua đồng, ba khía và chỉ lớn hơn các em còng, cáy đôi chút. Thân rẹm có dạng gần vuông, khi trưởng thành to cỡ hai phân khá đều nhau, mình dẹp, ngoe và càng đều nhỏ, sức kẹp, cào cấu không đáng kể nên khả năng tự vệ không cao. Bù lại, tạo hóa ban cho chúng sự nhanh nhẹn phi phàm, thoắt ẩn thoắt hiện, khi tính mạng bị đe dọa.

08/10/2023 08:01

Ngày nay, diện tích đất giồng bị thu hẹp do quá trình “đô thị hóa”. Hơn nữa, khi trồng giồng nông dân sử dụng thuốc hóa học nên chúng không còn... đất sống! Nên giờ có thèm, ta vác cuốc đi đào đuông, nhiều lắm cũng chỉ được vài chục con. Như thế cũng quý lắm rồi!

03/10/2023 07:24

Đồng chung là cách nói mà các thế hệ nông dân lớn tuổi ở đồng bằng sông Cửu Long dùng để chỉ quãng thời gian mà mùa gió Nam chưa qua, mùa gió chướng chưa tới.

02/10/2023 06:52

Ký ức ngọt ngào về thời thơ ấu luôn tràn ngập trong tôi mỗi khi nhớ đến mùa lúa trổ đòng đòng. Khi cánh đồng trải dài phủ một màu xanh ngút ngàn, cuộc sống quê tôi trở nên thú vị hơn bao giờ hết. Đó cũng là mùa bọn con nít chúng tôi vác cần câu ra đồng câu cá rô.

24/09/2023 17:12

Chừng đôi chục năm nay, ba khía - loài động vật đặc hữu một thời nhiều vô kể ở vùng nước mặn và nước lợ - bỗng dưng “lên đời” trở thành đặc sản thông qua các món ăn như ba khía tươi nấu canh chua, ba khía tươi rang me, ba khía muối…

20/08/2023 09:02

Thế hệ chúng tôi lớn lên những năm cuối kháng chiến, đầu hòa bình. Hồi đó, gần như toàn bộ cư dân cất nhà quây quần nhau trên đất giồng cát, ven các tuyến giao thông đường bộ.

05/06/2023 14:47

Giờ đã gần cái tuổi thất thập cổ lai hi, ấy vậy mà đôi khi cõi lòng trống vắng buồn tênh, có lúc nao nao nhớ về thời tuổi thơ hồn nhiên sống bên cha mẹ. Triết lý mà nói thì thì con người ta dù ở độ tuổi nào đi chăng nữa cũng luôn cần những lời răn bảo của cha mẹ. Lời khuyên ấy luôn là liều thuốc nhiệm mầu giúp ta chính chắn, hoàn thiện hơn. Cha mẹ chính là cây cao bóng cả, lá ánh đuốc soi đường đưa chúng ta đi đúng đường quang nẻo phải…

06/05/2023 09:17

Ở nông thôn miền Tây Nam Bộ, cho đến giữa thập niên cuối của thế kỷ XX, hơn chín mươi phần trăm nhà cửa của người dân vẫn là nhà cột cây mái lá. Hầu hết là nền đất, bộ khung (cột, kèo, đòn tay…) bằng tre hoặc bạch đàn tạm bợ; những người dư dã hơn, cố gắng dành dụm cả đời sắm bộ khung gỗ núi, cất nhà kê lót gạch tàu, còn mái và vách vẫn đều bằng lá dừa nước. Cả xóm, cả làng chỉ năm bảy ngôi nhà tường lợp ngói hoặc lớp fibro xi măng của những người giàu có. Đến đầu thế kỷ XXI, tỷ lệ này mới giảm đi một cách nhanh chóng, mà bây giờ nhiều khi chạy xe hàng chục cây số vẫn không tìm đâu ra một căn nhà lá đúng nghĩa là nhà ở.

01/04/2023 09:23

Đọc Sơn Nam, các thế hệ độc giả Nam Bộ hào hứng với một Mùa len trâu đặc trưng của vùng nước nổi tứ giác Long Xuyên. Trong khi đó, ở các tỉnh ven biển miền Tây Nam Bộ, trong tập quán sản xuất nông nghiệp truyền thống lại có “mùa trâu… rút dàm thả lang” khá kỳ thú. Rút từ ký ức chưa xa đó, chúng tôi cố gắng giúp bạn đọc trẻ hình dung cái cách mà cha ông ta đã sống, lao động với biết bao sáng tạo ngay trên mảnh đất mà chúng ta đang sống hôm nay.

24/03/2023 16:29

Những năm từ thập kỷ 1980 đổ về trước, hầu hết những cánh đồng bạt ngàn trên vùng đất Trà Vinh, người nông dân chỉ làm một vụ lúa mùa, tương ứng với mùa mưa, cũng là mùa nước nổi. Còn suốt mùa nắng, từ trước Tết Nguyên đán, cho đến đầu mùa mưa, thậm chí kéo dài đến tháng Bảy, tháng Tám âm lịch là minh mông đồng trống, nhiều cỏ lắm năn, tạo môi trường thuận lợi cho các chủng loài thủy sản sinh sôi nẩy nở.

16/03/2023 15:51

Cũng cần nói ngay, những người đã từng ăn và còn nhớ món ăn vừa lạ lùng vừa ngọt thơm khó cưỡng này, chắc chắn ít nhất cũng đã bước vào tuổi sáu mươi. Bởi lẽ, từ sau thập niên 1980, tép bạc đất tự nhiên trên cánh đồng nước lợ Trà Vinh ngày càng khan hiếm, trở thành loại thủy đặc sản dành cho giới nhà giàu và chương trình điện khí hóa nông thôn đã đẩy dần chiếc đèn dầu phổ biến hồi đó vào miền ký vãng.

11/03/2023 13:09

Ở miền Nam Việt Nam, từ thập niên 1970 trở về trước, cá cháy Cầu Quan (thuộc huyện Tiểu Cần, tỉnh Trà Vinh) là loại thời trân nức tiếng được giới sành ăn ưa chuộng. Nhiều người, sau dịp tết Nguyên đán, không quản đường sá khó khăn, lặn lội tàu xe, tìm về xứ đạo Công giáo xa xôi, cốt chỉ để được thưởng thức món cá cháy tươi ngon. Nhả du khảo Nguyễn Liên Phong, trong quyển “Nam kỳ - Phong tục, nhơn vật diễn ca” xuất bản đầu thế kỷ XX, đã khẳng định vị thế của cá cháy Cầu Quan trong hàng đặc sản Nam kỳ:

04/03/2023 09:01

Ở quê tôi, trước đây, nhà nào cũng có chái bếp sau nhà. Chái bếp thường chỉ là mái lá được dựng phía sau hè, vừa là nơi nấu ăn, vừa để chứa củi.

23/02/2023 08:04

Cá kèo bản địa hay cá kèo tự nhiên là loại cá mình tròn, thân thon dài, có vãy nhuyễn, sinh sống thành đàn tập trung ở những cánh rừng ngập mặn hay những cánh đồng ven biển Nam bộ. Hằng năm, cứ vào tháng Mười, tháng Mười một âm lịch, khi mùa mưa đã chấm dứt, gió chướng thông ngọn cũng là lúc cá kèo đồng loạt trưởng thành, to cỡ ngón tay người lớn, tìm đường ra biển, bắt đầu chu kỳ sinh sàn mới. Đó chính là thời điểm mà người nông dân các xã ven biển vào vụ thu hoạch cá kèo, kéo dài cho đến tận tháng Giêng, tháng Hai sau tết Nguyên đán.

19/02/2023 10:50

Tôi nhớ lần đầu tiên, chúng tôi bị gọi là: đồ tép riu! Đám anh lớp lớn nhìn chúng tôi, mấy đứa con nít mới bước vào lớp 6 bằng ánh mắt của "đàn anh trải sự đời". Tôi biết tép riu là gì nhưng không hiểu sao các anh lại gọi bọn tôi như vậy.

25/12/2022 07:48

Mỗi năm, khi gió trở chướng, nơi xứ lạ quê người Hai lại thủ thỉ với tôi: Hai nhớ rau đắng đất quá! Hay Hai đang nhớ ba mẹ vẫn cặm cụi với cái bếp củi tỏa lan những lọn khói bồng bềnh khi chiều buông?