UBMTTQ Việt Nam các cấp: Phát huy vai trò Ban giám sát đầu tư của cộng đồng

Đồng chí Thạch Ngọc Nghĩ, Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam xã Nhị Trường, huyện Cầu Ngang báo cáo hoạt động Ban GSĐTCCĐ trên địa bàn xã.

Toàn tỉnh hiện có 106 Ban GSĐTCCĐ, với 1.042 thành viên, từ năm 2022 đến nay, đã tổ chức giám sát được 3.940 cuộc, với 1.313 công trình. Qua giám sát, có 227 kiến nghị và được các đơn vị có liên quan kịp thời khắc phục sau giám sát 214 kiến nghị.

Thời gian qua và hiện nay, dư luận xã hội rất quan tâm đến chất lượng các tuyến đường nông thôn, nhất là trong bối cảnh các huyện, thị xã, thành phố gần như đều được công nhận NTM. Tuy nhiên, giao thông nông thôn nhiều nơi đã và đang xuống cấp nghiêm trọng, trong đó, có một số công trình, tuyến đường mới hoàn thành và đưa vào sử dụng trong thời gian ngắn. Một trong những nguyên nhân được xác định là do công tác giám sát công trình, giám sát của Nhân dân và cộng đồng thiếu hiệu quả. Theo đánh giá của thành viên Ban GSĐTCCĐ tỉnh, Ban GSĐTCCĐ ở một số địa phương thành lập mang tính hình thức, hoạt động còn hạn chế...

Từ năm 2022 đến nay, Ban Thường trực UBMTTQ Việt Nam tỉnh đã tổ chức kiểm tra, khảo sát về chất lượng hoạt động của Ban GSĐTCCĐ. Qua khảo sát, hoạt động của Ban GSĐTCĐ tại một số địa phương còn mang tính hình thức, hiệu quả chưa cao. Một số cấp ủy Đảng, chưa thường xuyên quan tâm, tạo điều kiện để Ban GSĐTCCĐ hoạt động. Hoạt động giám sát cộng đồng đối với các dự án do Nhà nước đầu tư hoặc chỉ định thầu còn gặp khó khăn.

Việc chủ động phối hợp cung cấp thông tin về các công trình, dự án trên địa bàn của một số chủ đầu tư, chủ công trình đôi lúc chưa tốt. Theo đó, đối với các công trình lớn, đơn vị chủ thi công không cung cấp bản vẽ ngay từ đầu. Khi gần hoàn thành hoặc khi có dư luận mới cung cấp rồi đùn đẩy trách nhiệm cho cơ sở. Nguyên nhân chính là do ban quản lý các dự án, nhà thầu, đơn vị thi công chưa cung cấp kịp thời các văn bản, hồ sơ cần thiết… Một số chủ đầu tư và nhà thầu, đơn vị thi công không muốn cung cấp thiết kế, kế hoạch, tiến độ thi công, nhưng đến nghiệm thu bàn giao công trình mới mời Ban GSĐTCCĐ ký thủ tục nghiệm thu do đó chất lượng công trình không mang tính lâu dài.

Tại xã Nhị Trường, huyện Cầu Ngang, từ đầu năm 2023 đến nay, Ban Thường trực UBMTTQ Việt Nam xã Nhị Trường đã thành lập 05 Ban GSĐTCCĐ, với 25 thành viên, giám sát 05 công trình đường nông thôn trên địa bàn xã. Để tạo điều kiện cho Ban GSĐTCCĐ hoạt động hiệu quả, UBMTTQ Việt Nam xã phối hợp với UBND xã là chủ đầu tư cung cấp tài liệu, bản thiết kế các công trình, gửi đến thành viên Ban GSĐTCCĐ nghiên cứu trao đổi và có cử thành viên tham gia giám sát thường xuyên và kịp thời đề xuất UBND và đơn vị thi công khắc phục một số sai xót trong thực hiện.

Trên địa bàn xã hiện nay, nhiều Ban GSĐTCCĐ đã phát hiện nhà thầu ”âm thầm” bớt xén nguyên, vật liệu, định mức vật tư, như: tỷ lệ các loại đá, độ dày mặt đường, đường nội đồng lề đất đá chưa đảm bảo, nhiều vị trí đặt cống thoát nước không đúng chỗ hoặc thi công thấp hơn đường ảnh hưởng đến công trình nhà ở, đời sống sinh hoạt và sản xuất của Nhân dân. Ban GSĐTCCĐ xã đã kiến nghị chủ đầu tư, nhà thầu bổ sung thiết kế, khối lượng, yêu cầu lắp đặt thêm cống, rãnh tiêu úng phù hợp địa hình từng tuyến đường... Một số công trình sau khi nhận được phản hồi từ Ban GSĐTCCĐ, chủ đầu tư đã kiểm tra hiện trường, tạm dừng thi công nếu thấy có sai phạm, yêu cầu nhà thầu khắc phục, chưa nghiệm thu khối lượng và làm thủ tục ứng vốn.

Đồng chí Thạch Ngọc Nghĩ, Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam xã Nhị Trường cho biết: với việc thường xuyên kiểm tra, giám sát của Ban GSĐTCCĐ đã mang lại hiệu quả thiết thực, được xã ghi nhận. Do đó, Ban GSĐTCCĐ được xã phân bổ thêm ngân sách hoạt động. Thực tế cho thấy, hoạt động Ban GSĐTCCĐ đã tạo thêm sự yên tâm, tin tưởng của cấp ủy, chính quyền, tạo điều kiện đẩy mạnh công tác tuyên truyền, huy động thêm nguồn lực trong Nhân dân, giảm đơn, thư khiếu nại, tố cáo.

Còn với huyện Châu Thành, toàn huyện hiện có 14 xã, thị trấn, với 108 ấp, khóm. Theo đồng chí Đồng Ngọc Diễm, Phó Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam huyện Châu Thành, thời gian qua, với việc tuyên truyền, quán triệt các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước về xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, UBMTTQ Việt Nam các cấp trong huyện đã thực hiện có hiệu quả công tác vận động, tập hợp Nhân dân, tham gia giám sát và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, góp phần phát huy vai trò của Nhân dân trong thực hiện phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.

Cầu nông thôn ấp Cây Dương, xã Thanh Mỹ, huyện Châu Thành do UBMTTQ Việt Nam xã vận động mạnh thường quân hỗ trợ kinh phí và Nhân dân đóng góp ngày công xây dựng.

Từ đầu năm đến nay, UBMTTQ Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên đã vận động, tập hợp 80.086 người vào các Hội, đoàn thể, đạt 87,29% so với dân số trong độ tuổi cần tập hợp; thành lập và nhân rộng 162 mô hình tự quản, câu lạc bộ, nhóm nòng cốt, với 1.454 thành viên tuyên truyền pháp luật trong cộng đồng dân cư.

UBMTTQ Việt Nam các cấp đã thực hiện hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở, tỷ lệ hòa giải thành số vụ đạt 78,88%; tiếp 34 lượt người công dân, đã giải thích, trả lời trực tiếp 32 lượt thuộc thẩm quyền. MTTQ Việt Nam các cấp còn phát huy quyền làm chủ trực tiếp của Nhân dân ở cơ sở, tạo điều kiện để người dân trực tiếp tham gia bàn bạc, quyết định thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động, đóng góp công sức XDNTM. Qua đó, xây dựng thành công huyện NTM, toàn huyện hiện có 10 xã NTM, 03 xã NTM nâng cao. Việc thực hiện các công trình, dự án trọng điểm tiếp tục được quan tâm thực hiện. Năm 2023, huyện triển khai thực hiện 26 công trình, với nguồn đầu tư trên 177 tỷ đồng. Từ đó cho thấy, cơ sở hạ tầng ở nông thôn ngày càng phát triển.

Hiện nay, hoạt động của Ban GSĐTCCĐ thật sự phát huy hiệu quả, nhất là giám sát các công trình, dự án có sự tham gia đóng góp trực tiếp của người dân; kịp thời phát hiện và kiến nghị chủ đầu tư, đơn vị thi công khắc phục những sai phạm, nâng cao vai trò của MTTQ ở cơ sở trong việc phát huy quyền làm chủ của Nhân dân. Toàn huyện có 14 Ban GSĐTCCĐ, với 120 thành viên, đã giám sát 119 cuộc. Qua giám sát, các đơn vị thi công công trình cơ bản thực hiện các nội dung đề ra. Ban GSĐTCCĐ cũng đã phát hiện một số sai phạm nhỏ trong kỹ thuật, Ban đã yêu cầu đơn vị thi công giải trình và đơn vị thi công kịp thời khắc phục.

Theo đồng chí Nguyễn Văn Triết, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam tỉnh, đối với hoạt động Ban GSĐTCĐ, thời gian qua, tuy có vào cuộc hoạt động hiệu quả, nhưng vẫn còn một số tồn tại, hạn chế nhất định. Đa phần thành viên Ban GSĐTCCĐ kiêm nhiệm với nhiều hoạt động ngoài trời, nắng nóng, dẫn đến một số thành viên còn e ngại. Thành viên Ban chưa thường xuyên được đào tạo, thiếu kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ chuyên môn, giám sát chủ yếu về cảm quan. Một số thành viên Ban GSĐTCCĐ còn lẫn lộn vai trò, chức năng, nhiệm vụ được quy định, chưa phân định rõ người, rõ việc. Công tác chỉ đạo, phối hợp giữa nhà thầu, tư vấn giám sát, UBND xã, có lúc thiếu nhịp nhàng.

Đối với việc thực hiện dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh cũng đạt được kết quả quan trọng, phát huy được vai trò làm chủ của Nhân dân trên các lĩnh vực. Tuy nhiên, nhận thức về pháp luật của một bộ phận Nhân dân vẫn còn hạn chế, tình trạng khiếu nại, tố cáo vẫn còn diễn ra ở một số cơ sở, nhất là trong lĩnh vực quản lý đất đai, giải phóng mặt bằng, chính sách xã hội… Có nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan, nhưng chủ yếu do nhận thức về dân chủ chưa đầy đủ, chưa vững chắc; vi phạm kỷ cương, pháp luật còn xảy ra; công tác cải cách hành chính, phòng, chống tham nhũng, lãng phí chưa thực sự đáp ứng hết yêu cầu người dân và doanh nghiệp; việc thực hiện các nội dung công khai, minh bạch và tạo điều kiện để Ban GSĐTCCĐ và Nhân dân giám sát chưa được nâng cao.

Đấu tranh với những sai phạm không bao giờ dễ dàng. Nhưng để mọi việc trở nên tốt đẹp thì rõ ràng phải kiên quyết, quyết liệt với những cái xấu, cái chưa tốt. Với việc thực hiện tốt nhiệm vụ GSĐTCCĐ đã góp phần thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở và quyền làm chủ của Nhân dân trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, tạo điều kiện để “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Từ đó, góp phần XDNTM, đô thị văn minh, đồng thời, đảm bảo tính công khai, minh bạch trong quá trình đầu tư, phòng, chống tham nhũng, lãng phí để nâng cao chất lượng công trình trên địa bàn tỉnh.

Bài, ảnh: SƠN TUYỀN