100 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025) - GẶP ĐỒNG NGHIỆP CŨ TRÊN BÁO CŨ

Tổng biên tập Báo Cửu Long Phạm Văn Hướng (bên trái), trao Bằng khen cho cán bộ, phóng viên có thành tích xuất sắc trong năm. 03 đồng chí nhân Bằng khen (từ phải qua) gồm: Đoàn Hải Nhân (Phù Sa), Phạm Thị Hân và Phạm Hoàng Khải. Ảnh: TRẦN ĐIỀN (chụp lại từ tư liệu của Nhà báo Phạm Thị Hân - Báo Cửu Long)

Bìa 1 (trang 1) báo in hình “Lúa về trên dòng kinh mang tên ngày sinh Đảng”, của nhóm tác giả Toà soạn Báo Cửu Long.

Bìa 4 (trang 24), báo in hình “Tiếng hát hay nhất giải Hoa phượng đỏ” cũng của nhóm tác giả Tòa soạn Báo Cửu Long.

Bìa 2 (trang 2) và bìa 3 (trang 23), báo in thiệp chúc Xuân của Báo Cửu Long và 10 mẫu thiệp chúc mừng năm mới của 10 doanh nghiệp quốc doanh trong tỉnh.

Trang 3 báo in Thiệp chúc mừng năm mới Xuân Quí Hợi 1983 của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Cửu Long và bài Tuỳ bút của tác giả Minh Thuyết, nhan đề: “Cửu Long mùa Xuân - Những mùa Xuân”- Nội dung bài tuỳ bút có đoạn viết: “Chúng ta hoan hô và chúc mừng năm mới toàn thể cán bộ, công nhân viên chức, bộ đội, công an và nhân dân lao động Kinh - Khmer trong toàn tỉnh, đặc biệt đến những người con Cửu Long đang làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trên tuyến đầu biên giới, đang thực hiện nhiệm vụ quốc tế cao cả trên đất nước bạn anh em…”.

Phóng viên Báo Cửu Long. Từ phải qua: Phạm Thị Hân, Nguyễn Ngọc Linh, Nguyễn Thị Hoàng, Nguyễn Anh Khoa và Phạm Hoàng Khải (Thông tin nhà báo Phạm Hoàng Khải - nguyên Tổng biên tập Báo Vĩnh Long cung cấp). Ảnh: TRẦN ĐIỀN (chụp lại từ tư liệu Nhà báo Phạm thị Hân)

Trang 4 báo đăng bài “Bắt đầu từ mùa Xuân” của tác giả Việt Trà và ảnh báo chí minh họa của tác giả Việt Phương - Nội dung bài báo ôn lại quá trình hình thành và lớn mạnh của Đảng ta cũng như Đảng bộ tỉnh Cửu Long qua từng giai đoạn lịch sử của dân tộc.

Trang 5 báo đăng bài hồi ký của tác giả Nguyễn Văn Cúc, ôn lại quá trình cuộc Cách mạng tháng 8/1945 tại thị xã Trà Vinh- ngày 24/8/1945, đồng chí là nhân chứng cùng với các đồng chí Trác, Hiếu, Chanh, Liên, Phúc, Tùng được Bí thư Tỉnh ủy phân công đóng vai trò nòng cốt trong cuộc khởi nghĩa. Cũng trên trang 5, báo đăng ảnh của tác giả Việt Thanh: Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Đáng (1925 - 1984), quê quán xã Huyền Hội, huyện Càng Long, gặp gỡ tân binh trước giờ lên đường thi hành nghĩa vụ quân sự.

Tác giả và nhà báo Phạm Hoàng Khải (bên phải), nguyên Tổng Biên tập Báo Vĩnh Long tại sự kiện do Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức tại Hà Nội năm 2015.

Năm 1982, tỉnh Cửu Long trúng mùa lúa. Tổng sản lượng lương thực thu nhập đạt 713.088 tấn. “Huy động lương thực” cho Nhà nước đạt 132.000 tấn, đạt 101,53% kế hoạch năm, nhanh hơn 01 tháng so với năm 1981. Hai huyện Vũng Liêm và Trà Cú dẫn đầu toàn tỉnh về phong trào huy động lương thực cho Nhà nước năm 1982. Báo Cửu Long xuân 1983 dành trọn hai trang 6 và 7 phản ánh tình hình sản xuất nông nghiệp năm 1982 dưới nhan đề chung “Cây lúa Cửu Long 1982”, với những nội dung thông tin sinh động như: Theo đồng chí Hồ Minh Mẫn, Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh phụ trách nông nghiệp thì “Sản xuất lúa có bước phát triển nhưng cần có những biện pháp tích cực hơn cho năm 1983”. Để có những thành quả trên, đồng chí Phạm Hoàng Phước, Phó Trưởng Ban nông nghiệp và cải tạo nông nghiệp tỉnh Cửu Long, nhận xét: “Giữa các địa phương đã có phong trào thi đua phát triển sản xuất kết hợp với đẩy mạnh hợp tác hóa nông nghiệp”. Đồng chí Võ Ngọc Quang, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Măng Thít đề xuất “Phải mạnh dạn chuyển sang những vụ lúa thích hợp”. Để có năng suất cao, đồng chí Trần Thạch, Trưởng Ban nông nghiệp huyện Trà Cú chia sẻ kinh nghiệm: “Trà Cú trong điều kiện hiện tại, muốn tăng sản lượng, năng suất lúa bằng mở rộng diện tích lúa hè thu, không có con đường nào khác bằng kỹ thuật sạ khô”. Không chỉ thế, đồng chí Nguyễn Văn Bá, Bí thư Huyện ủy Vũng Liêm, bổ sung: “Phải ứng dụng khoa học kỹ thuật nông nghiệp một cách đồng bộ, mở rộng vùng lúa cao sản”.

Bìa Báo Cửu Long số Xuân Quí Hợi 1983. Ảnh: TRẦN ĐIỀN chụp lại từ tư liệu Báo Trà Vinh

Trang 8 báo đăng bài “Đi giữ mùa Xuân” của tác giả Hoàng Việt và bức ảnh báo chí minh hoạ của tác giả Hoàng Phước, đề cao tinh thần sẵn sàng chiến đấu giữ mùa xuân bình yên của lục lượng vũ trang tỉnh Cửu Long đang làm nghĩa vụ quốc tế giúp bạn tại tỉnh Kompongspư (Campuchia). Cũng trên trang 8, tác giả Hồng Thư phản ánh tinh thần sẵn sàng chiến đấu bảo vệ mùa xuân yên vui cho Nhân dân của cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng 814 tại vùng ven biển xã Mỹ Long, huyện Cầu Ngang qua bài viết “Tình người giữ biển”.

Có chung đề tài về biển, tác giả Minh Phú có bài đăng trên trang 9 nhan đề “Biển gọi”- Là người con sinh ra và lớn lên ở miệt vườn Vĩnh Long, chứng kiến gió chướng từ biển thổi về những ngày cuối năm, tác giả đề cập trong bài viết: “Người dân vùng biển Cầu Ngang có cảm giác mùa xuân là mùa của biển gởi về”.

Báo dành trọn trang 10 đăng bút ký nhan đề “Nụ Xuân” của tác giả Phạm Thị Hân, chia sẻ nỗi trăn trở, suy tư của người dân xã Ngãi Tứ, huyện Tam Bình sau chiến tranh trước cuộc sống còn bộn bề khó khăn của một vùng căn cứ cách mạng trong kháng chiến.

Trang 11 báo dành đăng bài nhan đề “Một loài hoa ngọt” của tác giả Ngọc Mẫn, giới thiệu nghề trồng mía của người nông dân huyện Tam Bình và mẫu chuyện “Trâu đỏ vào Xuân” của tác giả Bích Hà cho ta thấy, đồng ruộng tỉnh Cửu Long từng bước được cơ giới hóa trong khâu làm đất.

Báo Cửu Long Xuân 1983 dành trọn 2 trang 12 và 13, đăng 7 bài thơ của các tác giả trong và ngoài tỉnh như: “Tình yêu thị xã” của Nguyễn Thị Trà Giang, “Đồng chí Bí thư Huyện ủy” của Lê Chí, “Như những con thoi” của Kiên Tâm, “Qua trường mẫu giáo” của Trần Phú Hà, “Tháng Chạp quê em” của Ngọc Mẫn, “Mùa Xuân kính chào dũng sĩ” của Sao Vàng, “Tình ta với biển” của Trần Điền - Trong “Tình ta với biển” của Trần Điền nghe như tác giả đang thì thầm với biển:

“Bao ngày xa vắng biển thương

Ta mang hơi ấm đất liền đến đây

Trải bao năm tháng vơi đầy

Tình ta với biển muôn đời keo sơn

Tàu ra biển bớt cô đơn

Nôn nao nên cứ suốt đêm thức hoài

Nô đùa sóng lượn cùng mây

Để ta say mối tình này biển ơi…”.

Trọn trang 14 báo đăng nhiều mẫu chuyện, thơ, tranh, ảnh dành cho thiếu nhi của các tác giả: Minh Nguyệt, Ngọc Hải, Huỳnh Thanh Lầu, Liêu Nguyễn Hướng Dương, Văn Lệ Trinh, Phi Đằng, Thanh Liên và Quốc Hội.

Hai tác giả Minh Tâm và Vũ Thanh góp mặt, cung cấp thông tin cho độc giả trên trang 15 với 2 bài báo “Chuyện ở tập đoàn 2”, ấp Bến Chùa, xã Phước Hưng, huyện Trà Cú những ngày cuối năm và không khí lao động tất bật của cán bộ, công nhân “Trên công trường xây dựng cầu Vinh Kim” trên Quốc lộ 53 thuộc địa phận xã Vinh Kim, huyện Cầu Ngang.

Tác giả Phạm Thị Hân cung cấp thông tin cho độc giả trọn trang 16 với bài viết “Vợ chồng người Chủ nhiệm”- Bài báo cho biết: Vợ chồng ông Bảy Khương và vợ Phạm Thị Thời, đều là cán bộ kháng chiến, ông Bảy Khương làm Chủ nhiệm Hợp tác xã gạch Vũng Liêm, vợ làm Chủ nhiệm Hợp tác xã 20/10.

Trang 17 đăng truyện ngắn của tác giả Tô Ly Lan nhan đề: “Tình bạn” - Nội dung truyện ngắn cho biết, do nghe lời kẻ xấu, hiểu lầm nhau, làm rạn nứt tình bạn giữa ông Ba và người bạn già Thạch Suôl trong mối quan hệ tình làng nghĩa xóm ở nông thôn. Nhờ hành vi của kẻ xấu sớm bị chánh quyền vạch trần, làm cho tình bạn giữa hai người trở lại thân thiết như xưa. Mẫu chuyện tựa đề “Không đơn giản” của tác giả Trần Thôi cho thấy, việc vận động nông dân đưa ruộng đất vào làm ăn chung trong tập đoàn sản xuất là chuyện không đơn giản chút nào, mà câu chuyện trong bài viết xảy ra trong một gia đình nông dân ở xã Phước Hưng, huyện Trà Cú là một ví dụ.

Với tựa đề “Sức trẻ” đăng trên trang 18, Báo Cửu Long Xuân 1983 giới thiệu 5 tấm gương tiêu biểu của thanh niên trong lao động, sản xuất và học tập qua 5 mẫu chuyện: “Người công nhân chuyên cần” của tác giả Ngọc Linh, “Trong sáng như vầng trăng” của tác giả Tấn Lực, “Tâm đường dây” của tác giả Thanh Châu, “Khoảng cách hai năm” của tác giả Công Tùng và “Thực hiện ước mơ” của tác giả Quế Hương.

Dấu ấn chặng đường 15 năm Cửu Long (1977 - 1992). Ảnh: TRẦN ĐIỀN

Trang 19 dành đăng thành tựu hoạt động ngành văn hóa tỉnh Cửu Long năm 1982 qua bài viết “Mùa Xuân và Văn hóa - Văn hóa với mùa Xuân” của tác giả Sao Vàng. Tác giả Lê Sơn (Đài Phát thanh Cửu Long) có bài tổng kết nhan đề “Hội diễn Hoa phượng đỏ” cùng trên trang 19.

Tác giả Chi Sắc có hồi ký trên trang 20 tựa đề: “Hưởng Xuân này nhớ Xuân trước”, cùng với tác giả Kim Mai với bài “Ở một ngọn cờ đầu”, phản ánh không khí lao động khẩn trương những ngày giáp Tết của công nhân tổ bao viên, phân xưởng thuốc viên, Xí nghiệp Dược phẩm Cửu Long, tiêu biểu là hai nữ công nhân Phạm Thị Kim Hương và Chung Thị Thu Yên.

Trên trang 21 và 22 có tranh xây dựng của họa sĩ Lê Phúc và mẫu chuyện Năm Hợi kể nhiều chuyện vui về heo của tác giả Việt Chung. Cuối trang 22, báo Cửu Long Xuân 1983 ghi giá bán: 10 đồng.

Và còn nhiều nội dung thông tin quan trọng khác trải dài trên 24 trang báo mà trong khuôn khổ bài viết này, tôi chưa tiện đề cập.

Báo Cửu Long được thành lập bởi Báo Anh Dũng tỉnh Trà Vinh trong kháng chiến chống Mỹ và Báo Vĩnh Long giải phóng sau 30/4/1975, được nhập lại vào tháng 02/1976 với tên mới: Báo Vĩnh Trà. Báo Vĩnh Trà số đầu tiên phát hành ngày 01/3/1976, khổ báo 32 x 42 cm 04 trang, báo in hai màu tại Nhà in Nguyễn Văn Thảnh, thị xã Vĩnh Long, giá bán 4 xu, địa chỉ Tòa soạn tại số 17, đường Hùng Vương, Phường 1, thị xã Vĩnh Long với danh xưng là “Tiếng nói của Nhân dân tỉnh Cửu Long”. Ngày 12/4/1977, Tỉnh ủy Cửu Long ra quyết định đổi tên Báo Vĩnh Trà thành Báo Cửu Long với danh xưng: Cơ quan của Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam tỉnh Cửu Long.

Giữ vai trò lãnh đạo Báo Vĩnh Trà, Báo Cửu Long năm 1976 - 1992 là các đồng chí Tổng biên tập: Nguyễn Chiến Thắng (1940), quê quán xã Xuân Hiệp, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long; Tổng biên tập Phạm Văn Hướng (1948 - 2002), quê quán ấp Số 9, xã Mỹ Cẩm, huyện Càng Long; Quyền Tổng biên tập Trương Minh Thuyết (1941), quê quán xã An Trường, huyện Càng Long; Phó Tổng biên tập Đoàn Hải Nhân (1946), quê quán xã Quới Thiện, huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long; Phó Tổng biên tập Thạch Niện (1941), quê quán xã Châu Điền, huyện Cầu Kè; Phó Tổng biên tập Lý Thanh Xuân (1949), quê quán xã Bình Phú, huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh.

Tháng 3/1992, Báo Cửu Long hoàn thành nhiệm vụ 15 năm phục vụ nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ tỉnh Cửu Long với 1.560 kỳ báo bằng 02 thứ chữ Kinh - Khmer được phát hành; Báo Cửu Long chia thành hai cơ quan Báo Trà Vinh và Báo Vĩnh Long ngày nay.

Nhân kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), xem lại những bài báo cũ trên báo Xuân năm 1983, tưởng mới đó mà 42 năm đã trôi qua. Vẫy tay chào Xuân Ất Tỵ 2025, tiện tay, tôi giũ sạch bụi thời gian, soi sáng hoài niệm của những người một thời viết báo, làm Báo Cửu Long trong nghèo khó. Những đồng nghiệp chúng ta vừa “gặp gỡ” qua bài viết, có nhiều người đã không còn, người còn lại hiện nay cũng đã bước vào (hoặc sắp bước vào) tuổi “thất thập niên”.

Chịu khó đọc 24 trang báo in chữ chì nhỏ rứt (36 chữ/cm²) trên giấy thường đã ngã màu úa vàng, thật sự là cố gắng lớn của tôi - một cựu phóng viên bước vào tuổi “xưa nay hiếm”, vì đồng nghiệp thân yêu một thời tôi gắn bó.

Chúc các bạn an lạc. Mãi tự hào!

Tháng 6/2025

Bài, ảnh TRẦN ĐIỀN

(Cựu Ủy viên biên tập Báo Cửu Long)