"Mắm Prồhốc và những món ăn chế biến từ mắm prồhốc": Công trình nghiên cứu văn hóa ẩm thực của người Khmer Trà Vinh

Với mong muốn tìm hiểu những nét đặc trưng của văn hóa ẩm thực của người Khmer Trà Vinh, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Trần Dũng đã viết công trình khoa học giàu ý nghĩa thực tiễn "Mắm prồhốc và những món ăn chế biến từ mắm prồhốc" do Nhà xuất bản Khoa học xã hội ấn hành năm 2011. Đây là công trình nằm trong dự án Công bố và phổ biến tài sản văn hóa - văn nghệ dân gian các dân tộc Việt Nam của Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam.

Chương một, tác giả khái quát về người Khmer và văn hóa Khmer ở Trà Vinh. Trong chương này tác giả đã khái lược những nét đặc trưng nhất về dân tộc Khmer sinh sống trên mảnh đất Trà Vinh. Đồng thời tác giả cũng đã phác họa bức tranh văn hóa đa dạng phong phú của người Khmer ở Trà Vinh từ đặc điểm địa bàn cư trú, tập quán sản xuất, tín ngưỡng, tôn giáo, làng nghề truyền thống, kiến trúc, nghệ thuật diễn xướng, trò chơi dân gian… Trên nền không gian văn hóa ấy, nhà nghiên cứu Trần Dũng đã đi sâu vào một bình diện hẹp của văn hóa, đó là văn hóa ẩm thực độc đáo của người Khmer với những đặc trưng như: cơ cấu bữa ăn hằng ngày, cách ăn và một số món ăn truyền thống của người Khmer ở Trà Vinh…

Chương hai tác giả viết về đặc trưng loại mắm Prồhốc ở Trà Vinh và vai trò của nó trong đời sống người Khmer. Tác giả liệt kê những loại mắm truyền thống của người Khmer Trà Vinh và đi đến kết luận mắm Prồhốc là một loại mắm có mức độ phổ biến nhất trong văn hóa ẩm thực của người Khmer. Với mắm Prồhốc, tác giả Trần Dũng đã mô tả quá trình sản xuất nên loại mắm này bắt đầu từ việc chọn lựa nguyên liệu, chọn lựa vật chứa cho đến những công đoạn chế biến nguyên liệu để tạo nên món mắm độc đáo. Bên cạnh đó tác giả còn đi sâu vào việc phân tích vai trò của mắm prồhốc trong việc chế biến nhiều loại thức ăn từ bình dân cho đến trang trọng của người Khmer ở Trà Vinh. Đồng thời để củng cố thêm cho những luận cứ khoa học của mình tác giả còn mở rộng việc so sánh mắm Prồhốc ở Trà Vinh với mắm ở một số nơi khác. về  viết mắm Prồhốc và những món ăn chế biến từ mắm Prồhốc. Một số món ăn chế biến từ loại mắm này như: Plốc Ple, prồhốc chưưng quey, mắm kho, mắm kho chay, lẩu mắm, bún nước lèo...

Từ giá trị ăn hóa ẩm thực mà món mắm Prồhốc mang lại, tác giả đưa ra một số biện pháp bảo tồn và phát huy, ứng dụng nó trong quảng bá, khai thác du lịch trong chương bốn. Để gia tăng thêm hàm lượng khoa học của chuyên luận, trong phần phụ lục tác giả còn đưa vào những hình ảnh điền dã, tái dựng lại quá trình chế biến mắm Prồhốc ở những cộng đồng cư dân Khmer tại Trà Vinh. 

TRẦM THANH TUẤN