09/02/2025 08:54
Cá đối là chủng loài thủy sản đặc hữu của vùng nước lợ, phân bố khắp các vùng cửa sông, vùng ven biển, nhất là vùng biển bãi bồi phù sa, không chỉ Việt Nam mà còn ở nhiều nước trên thế giới. Vào sâu đất liền, nơi nước ngọt hoàn toàn, cá đối không xuất hiện. Ra xa biển khơi, vùng nước mặn nồng độ cao, cá đối vắng mặt.
26/01/2025 05:56
Cưa líu (có nơi viết thành cưa liếu) cùng cưa đài là hai vật dụng quan trọng, luôn đi đôi nhau, để xẻ từng đoạn gỗ rừng to lớn ra thành từng phách gỗ. Từ gỗ phách, người ta sử dụng nhiều loại cưa khác nhau tiếp tục cưa xẻ thành các loại gỗ thanh, gỗ ván dùng trong xây dựng cũng như mộc gia dụng, mộc chí (Tận cùng của nghề mộc, là nghề đóng hòm (quan tài) các loại. Ngày xưa, trại hòm thường gọi là trại mộc chí). Có người giải thích chữ líu (hoặc liếu) bắt nguồn từ chữ liễu, nghĩa là lưỡi cưa nhỏ và mỏng như lá liễu.
31/12/2024 09:54
Năm nay (2024), tỉnh Trà Vinh và giới nghệ sĩ sân khấu cả nước long trọng tổ chức các hoạt động nhân kỷ niệm 100 năm Ngày sinh cố Nghệ sĩ Nhân dân - Soạn giả Viễn Châu, tôn vinh những cống hiến lớn lao của ông cho sự nghiệp phát triển sân khấu cải lương và tài tử Nam Bộ. Tuy nhiên, bên cạnh Viễn Châu, cũng trên lĩnh vực sân khấu cải lương, cũng tròn trăm năm tuổi (1924 - 2024), còn một người con quê hương Trà Vinh là Soạn giả - Đạo diễn - Nhà quản lý sân khấu Phạm Ngọc Truyền cần được tưởng nhớ và ghi nhận đúng mức công lao đóng góp cho chặng đường dài hình thành, phát triển sân khấu cách mạng Việt Nam.
23/12/2024 05:32
Trong số những danh nhân quê hương Trà Vinh, Bùi Cát Vũ là một trường hợp đặc biệt, bởi ông vừa là một vị tướng quân nhiều năm trực tiếp ngoài mặt trận lại là một nhà khoa học quân sự nổi tiếng và là một nhà văn tên tuổi với nhiều tác phẩm in đậm dấu ấn một giai đoạn lịch sử nhiều biến động của nước nhà.
03/12/2024 08:31
Trên địa bàn tỉnh Trà Vinh ngày nay, trong cuộc kháng chiến chín năm chống thực dân Pháp, Tiểu đoàn 307 bộ đội chủ lực Khu 8 có hai chiến thắng lớn là trận La Bang (12/1948) và chiến dịch Cầu Kè (12/1949), góp phần tạo nên tên tuổi của tiểu đoàn này(*). Nhân kỷ niệm 75 năm Chiến dịch Cầu Kè, chúng tôi có dịp quay về vùng đất trù phú dọc theo tuyến Quốc lộ 54 (xưa là Tỉnh lộ 37), từ Phong Thạnh qua Phong Phú, lên thị trấn Cầu Kè, vòng qua Thông Hòa… lần theo bàn chân chiến thắng của Tiểu đoàn oai dũng 307.
06/02/2024 09:11
Là người ở lại cùng quê, nhà lại gần trường cũ nên được bạn bè tin tưởng “ủy nhiệm” đăng cai buổi họp mặt và vợ chồng tôi mất cả ngày trời để lên thực đơn, cốt sao cho vừa miệng bạn bè, nhất là những người lâu năm xa xứ. Bất giác, từ Zalo, tôi nhận được tin nhắn của thằng bạn giờ là giáo sư đầu ngành khoa học kinh tế tại Thành phố Hồ Chí Minh: “Ê, ăn vịt nướng bùn, nghen mậy!”.
22/11/2023 07:31
Trung thu đã qua. Tiết trời đồng chung như còn tiếc nuối, cố níu kéo thêm ít ngày, giăng mây chặn gió. Bỗng một buổi mai, lúc vừa đâm mây ngang, ông mặt trời chưa ló dạng mà đã cố nhóm lửa, hắt ngược lên những quầng sáng màu gạch điều. Những tảng mây ùn ứ nhiều ngày qua, sáng nay bỗng dưng được vo lại thành nhiều viên nho nhỏ, nhìn giống như những cục rác vướng răng bừa mà người nông dân vừa nhả ra trên mặt ruộng - người lớn tuổi quê tôi vẫn quen gọi “mây nhả bừa”. Từ đàng Đông, mây nhả bừa lan ra, lững thững kéo nhau vắt ngang bầu trời, trôi dần về phía mặt trời lặn. Nắng bắt đầu lên, bầu trời quang đãng, biếc xanh.
06/11/2023 07:24
Rẹm, nhiều nơi gọi là rạm, cũng có nơi lúc rẹm lúc rạm lẫn lộn, là loài thủy sản thuộc họ giáp xác nhà cua, phân bổ nhiều ở những cánh đồng vùng thổ nhưỡng nước lợ. Nếu phân định vai vế anh em theo kích thước thì rẹm thuộc hàng em áp út của các loài cua biển, cua đồng, ba khía và chỉ lớn hơn các em còng, cáy đôi chút. Thân rẹm có dạng gần vuông, khi trưởng thành to cỡ hai phân khá đều nhau, mình dẹp, ngoe và càng đều nhỏ, sức kẹp, cào cấu không đáng kể nên khả năng tự vệ không cao. Bù lại, tạo hóa ban cho chúng sự nhanh nhẹn phi phàm, thoắt ẩn thoắt hiện, khi tính mạng bị đe dọa.
06/07/2023 07:20
Ở Nam Bộ, sau những ngày nắng nóng gay gắt, mà cao điểm là tiết Thanh minh, rồi dịp Vô năm của đồng bào Khmer, cứ cuối tháng Tư đầu tháng Năm dương lịch là trời sa mưa, mùa khô oi bức, khó chịu dần chấm dứt, nhường chỗ cho mùa mưa mát mẻ, ôn hòa. Những cơn mưa đầu mùa chợt đến chợt đi, vạn vật sinh sôi nảy nở, cây cỏ nẩy lộc đâm chồi, côn trùng lột xác í ới gọi nhau vào mùa giao hoan, dựng mầm những thế hệ nối tiếp, tạo nên những chuỗi liên kết dựa vào nhau, hỗ trợ nhau mà tồn tại, phát triển trong thế giới tự nhiên. Con người cũng vậy, sau những ngày khô hạn tưởng chừng cạn kiệt mọi nguồn sinh lực thì những cơn mưa đầu mùa như tưới mát thể xác, tưới mát tâm hồn, hăng hái hơn trong mọi hoạt động tự nhiên và xã hội.
17/06/2023 10:58
Những năm trước đây, cứ vào tháng 5 tháng 6 dương lịch, khi học sinh vào mùa bãi trường thì cứ y như rằng hoa phượng nở đỏ trời và tiếng ve sầu rả rích như đầy ứ cả không gian. Đến nỗi, hình ành cánh phượng hồng và tiếng ve đã gắn liền với mùa hè xa trường cách bạn, làm xao xuyến bao tâm hồn mới lớn, đi vào bao áng văn thơ, ca khúc sống cùng năm tháng. Nhưng rồi, chỉ khoảng tháng sau, khi phượng hồng còn thưa thớt trên cành thì tiếng ve cũng thưa dần, rồi bặt hẳn. Vậy hàng ngàn, hàng triệu chú ve sầu đồng loạt rời bỏ cuộc vui ca hát trên những cành cây mùa hạ để đi đâu, về đâu?
06/05/2023 09:17
Ở nông thôn miền Tây Nam Bộ, cho đến giữa thập niên cuối của thế kỷ XX, hơn chín mươi phần trăm nhà cửa của người dân vẫn là nhà cột cây mái lá. Hầu hết là nền đất, bộ khung (cột, kèo, đòn tay…) bằng tre hoặc bạch đàn tạm bợ; những người dư dã hơn, cố gắng dành dụm cả đời sắm bộ khung gỗ núi, cất nhà kê lót gạch tàu, còn mái và vách vẫn đều bằng lá dừa nước. Cả xóm, cả làng chỉ năm bảy ngôi nhà tường lợp ngói hoặc lớp fibro xi măng của những người giàu có. Đến đầu thế kỷ XXI, tỷ lệ này mới giảm đi một cách nhanh chóng, mà bây giờ nhiều khi chạy xe hàng chục cây số vẫn không tìm đâu ra một căn nhà lá đúng nghĩa là nhà ở.
22/04/2023 07:39
Chuột đồng bao đời nay là kẻ thù của người nông dân, bởi nó luôn đứng đầu bảng trong các loài vật phá hoại mùa màng. Bất kể cây gì nông dân trồng xuống cho tới khi thu hoạch đều là nguồn thức ăn của chuột, từ củ khoai, củ mì dưới đất, từ trái bắp trên thân, thậm chí trái dừa cao tít trên cây… chuột đều không từ chối.
01/04/2023 09:23
Đọc Sơn Nam, các thế hệ độc giả Nam Bộ hào hứng với một Mùa len trâu đặc trưng của vùng nước nổi tứ giác Long Xuyên. Trong khi đó, ở các tỉnh ven biển miền Tây Nam Bộ, trong tập quán sản xuất nông nghiệp truyền thống lại có “mùa trâu… rút dàm thả lang” khá kỳ thú. Rút từ ký ức chưa xa đó, chúng tôi cố gắng giúp bạn đọc trẻ hình dung cái cách mà cha ông ta đã sống, lao động với biết bao sáng tạo ngay trên mảnh đất mà chúng ta đang sống hôm nay.
24/03/2023 16:29
Những năm từ thập kỷ 1980 đổ về trước, hầu hết những cánh đồng bạt ngàn trên vùng đất Trà Vinh, người nông dân chỉ làm một vụ lúa mùa, tương ứng với mùa mưa, cũng là mùa nước nổi. Còn suốt mùa nắng, từ trước Tết Nguyên đán, cho đến đầu mùa mưa, thậm chí kéo dài đến tháng Bảy, tháng Tám âm lịch là minh mông đồng trống, nhiều cỏ lắm năn, tạo môi trường thuận lợi cho các chủng loài thủy sản sinh sôi nẩy nở.