Sản phẩm yến đa dạng và khó kiểm soát

Công đoạn định lượng sản phẩm yến tinh (OCOP 3 sao) tại cơ sở yến Hoàng Nam trước khi đóng hộp.

Qua đó, cho thấy tiềm năng về kinh tế từ nghề này đang phát triển; đồng thời, các sản phẩm yến thô ngày càng đa dạng… đặt ra thách thức trong công tác kiểm soát chất lượng, đặc biệt là khi chưa có hệ thống tiêu chuẩn thống nhất và quy trình giám sát hiệu quả.

Một thực tế hiện nay là “nhà nhà nuôi yến”, các nhà nuôi nhử chim yến hàng tháng thu hoạch một lượng sản phẩm yến thô khá lớn, góp phần làm đa dạng và phong phú nguyên liệu yến. Đây cũng là một câu hỏi được người tiêu dùng lo lắng về chất lượng sản phẩm và sự giám sát về chất lượng yến như thế nào?.

Ông Nguyễn Văn Xuyên, ấp An Hòa, xã An Phú Tân, huyện Cầu Kè cho biết: bây giờ sản phẩm yến thô bán quá nhiều, trong các tiệm vàng đến các cửa hàng điện máy ở chợ Phường 3, thành phố Trà Vinh đều bày bán. Trước đây, giá hơn 3,5 triệu đồng/100gram; hiện chỉ còn khoảng 2,8 triệu đồng/100gram; khi gia đình mua cho người lớn tuổi để bồi bổ sức khỏe cũng khá lo lắng về chất lượng yến, vì bỏ ra số tiền không nhỏ.

Ghi nhận trên địa bàn xã Đôn Xuân, huyện Duyên Hải; đây là một trong những địa phương có số lượng nhà nuôi nhử chim yến khá lớn. Về sản phẩm yến được công nhận đạt OCOP có 03 sản phẩm OCOP 3 sao (công nhận năm 2024) và 01 sản phẩm yến đạt chứng nhận sản phẩm Công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp huyện; riêng trong năm 2025, xã Đôn Xuân có thêm 03 sản phẩm đăng ký OCOP 3 sao là yến sữa chua Hoàng Nam (ấp Cây Cồng); yến tinh Sơn Phương, yến chưng Sơn Phương (ấp Chợ).

Đồng chí Hà Hữu Nhân, cán bộ phụ trách Nông nghiệp - Môi trường xã Đôn Xuân cho biết: từ năm 2013 đến nay, các nhà nuôi nhử yến phát triển rất nhanh; hiện toàn xã có 31 nhà yến/29 hộ nuôi nhử; tập trung ở các ấp Cây Da, Cây Cồng, Lộ Sỏi A, Lộ Sỏi B và ấp Chợ. Tình hình nuôi nhử chim yến từng bước được quản lý và có sự giám sát chặt từ ngành chuyên môn (Thú y) về công tác quản lý dịch bệnh, nhất là cúm H5N1; các sản phẩm từ yến trên địa bàn cũng khá đa dạng…

Theo số liệu từ Sở Nông nghiệp và Môi trường Trà Vinh, hiện trên địa bàn tỉnh có 19 sản phẩm yến được công nhận đạt OCOP 3 sao, trong đó, có 09 sản phẩm yến tinh và còn lại là yến pha chế (yến chưng đường phèn, yến chưng đông trùng hạ thảo, yến chưng nhụy hoa nghệ Tây, yến chưng táo đỏ - hạt chia…).

Anh Huỳnh Hoàng Huy, ấp Cây Cồng, xã Đôn Xuân chia sẻ: gia đình có 02 nhà nuôi nhử yến, từ năm 2023, đã xây dựng sản phẩm theo hướng an toàn gắn với OCOP. Qua đó, được công nhận 03 sản phẩm OCOP 3 sao (yến chưng lá dứa Hoàng Nam; yến chưng đông trùng hạ thảo Hoàng Nam; yến tinh chế Hoàng Nam). Khi chất lượng sản phẩm yến được công nhận OCOP sẽ chứng nhận cho người tiêu dùng về đảm bảo chất lượng, nguồn gốc… Khi đó, người tiêu dùng đón nhận sản phẩm an tâm hơn, do đây là mặt hàng có giá trị cao.

Cũng theo anh Huỳnh Hoàng Huy, do hiện nay chưa có quy định rõ ràng về phân loại, vệ sinh và đánh giá chất lượng yến sào; người tiêu dùng thường chọn thương hiệu yến sào Khánh Hòa, vì đây là sản phẩm khá nổi tiếng và được chứng nhận; tuy nhiên, đối với sản phẩm yến của Trà Vinh, vẫn không thua các sản phẩm yến nơi khác.

Do hiện nay có khá nhiều hộ nuôi yến nhỏ lẻ không đăng ký, khiến việc truy xuất và kiểm định gặp khó khăn. Vì vậy, một số vấn đề chính có thể kể đến như rủi ro vệ sinh an toàn thực phẩm, trong đó yến thô chưa qua xử lý dễ chứa tạp chất, nấm mốc, hoặc vi khuẩn nếu không được bảo quản đúng cách. Việc đăng ký chứng nhận sản phẩm yến, đây là một tiêu chí góp phần xây dựng tiêu chuẩn chất lượng và quy trình sơ chế bắt buộc đối với yến sào thô.

Các nhà nuôi nhử chim yến của người dân ở ấp Cây Da, xã Đôn Xuân, huyện Trà Cú.

Từ thực tế hiện nay, cho thấy phong trào nuôi nhử chim yến ở Trà Vinh đang phát triển mạnh; các địa phương và ngành chuyên môn cần khuyến khích các vùng nuôi yến trong quy hoạch và được cho phép, liên kết phát triển thành lập các hợp tác xã nuôi yến nhằm dễ kiểm soát, hỗ trợ kỹ thuật và liên kết tiêu thụ. Đẩy mạnh kiểm tra, cấp mã số hộ nuôi và quản lý nhà yến thông qua phần mềm/dữ liệu số nhằm tạo điều kiện đưa sản phẩm yến Trà Vinh hướng đến minh bạch, chất lượng, an toàn vệ sinh và góp phần tiến xa hơn vào thị trường xuất khẩu yến…

Bài, ảnh: HỮU HUỆ