Qua hơn 15 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW: Chuyển biến mạnh mẽ từ nhận thức đến hành động

Nhằm làm chuyển biến từ nhận thức đến hành động, từ khi Nghị quyết số 13-NQ/TW ban hành, các sở, ngành tỉnh, địa phương tổ chức tập huấn, tuyên truyền hơn 3.500 cuộc về Luật HTX năm 2012, trên 185.000 lượt người dự. Đồng thời, các cơ quan thông tin đại chúng tập trung tuyên truyền với nhiều kênh và nhiều hình thức… nhằm tạo thống nhất về quan điểm phát triển KTTT. Trong đó, xác định 02 nhiệm vụ song song: Thành lập các HTX theo Luật HTX năm 2012 và chuyển đổi các HTX kiểu cũ thành kiểu mới. Tỉnh đã triển khai lộ trình 02 giai đoạn: Đến ngày 30/6/2016, hoàn tất các thủ tục giải thể và chuyển đổi HTX hoạt động đúng Luật HTX năm 2012; Phê duyệt Đề án “Thí điểm hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới tại vùng đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2016-2020”.  

Dệt thảm xơ dừa xuất khẩu tại doanh nghiệp tư nhân  Nhựt Minh, thành viên Hợp tác xã se chỉ tơ xơ dừa Đức Mỹ, huyện Càng Long. 

Theo đó, Trung ương, tỉnh đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực: Chính sách thu hút cán bộ trẻ tốt nghiệp đại học, cao đẳng về làm việc có thời hạn ở HTX, có 113 HTX thu hút 154 cán bộ. Qua đó, thúc đẩy HTX phát triển đổi mới tổ chức quản lý, cơ cấu sản xuất, kinh doanh. Tỉnh ủy chỉ đạo xây dựng Đề án đưa 200 kỹ sư nông nghiệp - thủy sản về hỗ trợ tại các xã, phường, thị trấn. Chính sách tiếp cận vốn và quỹ hỗ trợ phát triển HTX; Chính sách hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ; Hỗ trợ ứng dụng đổi mới, nâng cao trình độ khoa học và công nghệ, khuyến nông và khuyến ngư; Chính sách xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường; Hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng tạo điều kiện tham gia các chương trình mục tiêu, nhất là XDNTM và phát triển kinh tế - xã hội; Chính sách thành lập mới HTX; Chính sách hỗ trợ vốn, giống khi gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh; Hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm đối với HTX nông nghiệp; Hỗ trợ chế biến sản phẩm… và nhiều chính sách khác có liên quan.

 Thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW, lĩnh vực KTTT của tỉnh “từ không đến có”. Năm 2003, các loại hình KTTT của tỉnh tuy nhiều về số lượng, nhưng hoạt động kém hiệu quả (có 9.021 THT, với 136.192 thành viên). Do tính chất hợp tác giản đơn nên đa số có quy mô nhỏ, vốn và tài sản ít, trình độ quản lý, chuyên môn kỹ thuật của nhiều THT còn thấp nên thiếu ổn định trong sản xuất, kinh doanh. Năm 2003 có 106 HTX, với 19.028 thành viên, vốn điều lệ 19,935 tỷ đồng, giải quyết 5.700 lao động. Tổng doanh thu 227,191 tỷ đồng; Năm 2019 hơn 300 tỷ đồng. Tổng lợi nhuận năm 2003 là 7,222 tỷ đồng; Năm 2019 gần 30 tỷ đồng. Thu nhập bình quân của thành viên, lao động trong HTX năm 2003 là 3,48 triệu đồng/năm; năm 2018 là 35,04 triệu đồng/năm; Năm 2019 dự kiến hơn 40 triệu đồng/năm.

Qua 15 năm củng cố và phát triển, cả hệ thống chính trị vào cuộc đã làm “xoay trở” về nhận thức và hành động lĩnh vực KTTT, hiện nay trên địa bàn tỉnh có nhiều HTX nông nghiệp hoạt động đúng hướng: Toàn tỉnh có 123 HTX nông nghiệp đã đăng ký hoạt động theo Luật HTX năm 2012, với hơn 8.412 thành viên, giải quyết 694 lao động; vốn điều lệ 89,097 tỷ đồng; có 09 HTX ký kết hợp đồng với các công ty vật tư cung cấp phân bón, giống, thuốc, bảo vệ thực vật cho thành viên; 11 HTX có mô hình liên doanh, liên kết tiêu thụ sản phẩm đầu ra cho thành viên, nông dân đã tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người lao động, góp phần giảm nghèo ở nông thôn. Hiện nay doanh thu bình quân đạt 517,607 triệu đồng/HTX/năm. Đến nay, trên địa bàn tỉnh đã hình thành nhiều mô hình HTX hoạt động hiệu quả, điển hình như Quỹ Tín dụng nhân dân Duyên Hải, qua 23 năm hoạt động nguồn vốn tự có 3,190 tỷ đồng, doanh thu những năm gần đây gần 09 tỷ đồng/năm, lợi nhuận hơn 1,036 tỷ đồng/năm, hiện có 1.057 thành viên. Hay HTX nông nghiệp Nhị Trường là mô hình mẫu trong liên kết giữa người dân - doanh nghiệp - Quỹ tín dụng, hoạt động phù hợp với kế hoạch phát triển HTX kiểu mới. Gần đây, có HTX nông nghiệp Rạch Lọp (Tiểu Cần), diện tích sản xuất của các thành viên HTX hiện nay 510ha. Với mục tiêu hài hòa lợi ích, HTX đã hỗ trợ nông dân giảm chi phí đầu vào, nâng cao năng suất; liên kết với Viện Lúa đồng bằng sông Cửu Long cung cấp lúa giống xác nhận cho HTX và nông dân. 

 Tình hình các HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị đã xuất hiện một số mô hình hoạt động đúng bản chất và bước đầu đem lại hiệu quả kinh tế, tập trung phát triển tạo sản phẩm giá trị như: Gạo hữu cơ, canh tác lúa theo hướng tự nhiên, sản xuất trái cây theo hướng VietGAP... Các HTX này tìm hướng đi phù hợp, phát triển sản xuất, kinh doanh gắn với sản phẩm có lợi thế, định hướng phát triển theo chuỗi giá trị sản phẩm. Đây thật sự là hướng đi có hiệu quả trong xây dựng HTX kiểu mới, điển hình có HTX nông nghiệp hữu cơ Long Hiệp (huyện Trà Cú) với sản phẩm gạo hữu cơ, sản xuất theo chuỗi giá trị, liên kết với các đại lý là đối tác tiêu thụ đầu ra; HTX quýt đường Thuận Phú (huyện Càng Long), HTX dừa sáp Hòa Tân và HTX xoài cát chu An Lộc (huyện Cầu Kè) xây dựng thương hiệu sản phẩm với quy mô toàn xã, liên kết các hộ sản xuất trái cây để cùng xây dựng nhãn hiệu, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm.

Thực tế cho thấy, phát triển KTTT cần gắn với công nghiệp hóa, hiện đại hóa, quy hoạch vùng sản xuất và gắn với công nghiệp chế biến, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, bảo vệ tài nguyên, môi trường và an sinh xã hội, XDNTM. Phát triển KTTT cần đảm bảo các nguyên tắc tự nguyện, dân chủ và cùng có lợi; phù hợp với điều kiện và tập quán từng vùng, từng địa phương. Tạo điều kiện để HTX tiếp cận với các nguồn lực của địa phương để phát triển, đặc biệt là khu vực nông nghiệp, nông thôn và ven biển. Khuyến khích phát triển bền vững KTTT, nòng cốt là HTX với nhiều hình thức đa dạng; nhân rộng các mô hình HTX kiểu mới; liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị bảo đảm hài hòa lợi ích của các chủ thể tham gia; hướng đến sản xuất nông nghiệp công nghệ 4.0. 

Với những kết quả đạt được, tỉnh đã đề ra mục tiêu đến năm 2025: Phấn đấu 100% xã có HTX hoạt động đúng Luật HTX năm 2012; 100% HTX nông nghiệp có ít nhất 50 thành viên trở lên; 100% huyện, thị xã, thành phố có từ 01-02 mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị hàng hóa chủ lực tại địa phương, có sức lan tỏa; phát triển thành viên HTX hàng năm tăng từ 10 - 20%. Phát triển mới từ 25-30 HTX/năm; từ 50 - 100 THT/năm; xây dựng từ 01 - 02 Liên hiệp HTX gắn với chuỗi giá trị; có từ 20 - 30 HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong lĩnh vực nông nghiệp. Đóng góp khu vực kinh tế hợp tác, HTX vào GRDP của tỉnh từ 0,3-0,4%/năm; tăng vốn điều lệ của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX từ 20-30 tỷ đồng.

Thực hiện mô hình “Thí điểm hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới tại vùng đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2016 - 2020”, tỉnh đã chọn 13 HTX thí điểm làm mô hình HTX kiểu mới gắn với phát triển chuỗi giá trị sản phẩm của 03 nhóm sản phẩm hàng hóa: Cây ăn trái, lúa gạo, thủy sản được hình thành với nhiều cách làm hay, sáng tạo từng bước thay đổi nhận thức, tập quán sản xuất manh mún, nhỏ lẻ của hộ thành viên. Qua sơ kết 03 năm thực hiện mô hình thí điểm theo Quyết định số 445/QĐ-TTg, ngày 21/3/2016 của Thủ tướng Chính phủ, trong số 13 HTX thí điểm có 02 HTX đạt 07/08 tiêu chí; 09 HTX đạt 06/08 tiêu chí; 02 HTX đạt 05/08 tiêu chí.

Bài, ảnh: TRƯỜNG ON