Chuyển biến từ liên kết sản xuất gắn với hợp tác xã kiểu mới

Phát triển kinh tế tập thể, nòng cốt là hợp tác xã (HTX) là chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước. Trong giai đoạn 2011 - 2020, sau khi Luật HTX năm 2012 được Quốc hội thông qua, đặc biệt là từ năm 2016 đến nay, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt, hiệu quả ban hành nhiều quyết sách quan trọng trong công tác chỉ đạo phát triển, phong trào phát triển kinh tế tập thể, HTX. Nhờ đó, kinh tế tập thể, HTX đã có chuyển biến mạnh mẽ, đạt kết quả tích cực.

Theo ông Phạm Minh Truyền, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, HTX có vai trò đặc biệt quan trọng, là cầu nối thực hiện liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, hướng tới nền nông nghiệp phát triển theo hướng hàng hóa. Những năm gần đây, các HTX trong tỉnh đẩy mạnh thực hiện phát triển chuỗi liên kết, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị sản phẩm; tăng quy mô sản xuất hàng hóa, áp dụng các quy trình sản xuất hiện đại, nâng cao năng lực quản lý, điều hành, tổ chức sản xuất... với nhiều hình thức liên kết, trong đó có thể phân chia thành 02 nhóm: liên kết ngang và dọc. Liên kết ngang là sự phối hợp với nhau của mỗi thành viên trong HTX, giữa các doanh nghiệp, HTX, cá nhân... trong cùng một khâu sản xuất hoặc tiêu thụ, phân phối sản phẩm. Liên kết dọc, có thể hiểu là hợp tác giữa nông dân, HTX, doanh nghiệp, sản xuất theo các đơn đặt hàng... Dù HTX tham gia liên kết ở hình thức nào đều mang lại những giá trị kinh tế nhất định. Nhiều HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh hiện tham gia liên kết ở cả 02 hình thức, cách làm này không chỉ giúp đảm bảo ổn định sản lượng sản xuất, chất lượng đầu ra, giá của sản phẩm mà còn cho phép đơn vị có thể đảm đương được những đơn hàng lớn, mang lại giá trị cao hơn.

Điển hình trong giai đoạn 2016 - 2020 các huyện, thị xã, thành phố đẩy mạnh hỗ trợ các HTX nông nghiệp thực hiện liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, cụ thể như:

Đối với sản phẩm lúa - gạo, các huyện Tiểu Cần, Châu Thành, Càng Long và Cầu Kè triển khai hỗ trợ cho các HTX xây dựng mô hình sản xuất lúa theo hướng hữu cơ vi sinh. Từ đó, đã giúp các HTX liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm với các công ty, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Quy mô liên kết khoảng 1.000ha/vụ.

Đối với rau màu các loại, có 02 HTX rau màu liên kết với doanh nghiệp (HTX nông nghiệp Thành Công và HTX nông nghiệp Nhật Linh) với quy mô khoảng 100 - 200 ha/năm. Đối với cây ăn trái, có 03 HTX ký hợp đồng liên kết với doanh nghiệp (HTX quýt đường Thuận Phú, HTX xoài An Lộc, HTX dừa sáp Hòa Tân).

Đối với cây lâu năm, HTX nông nghiệp Tân Thành liên kết với Công ty Cổ phần Chế biến dừa Á Châu (Bến Tre) tiêu thụ sản phẩm dừa trái (dứa hữu cơ) với quy mô 10.000 - 15.000 trái/tuần; HTX dừa Đồng Tâm liên kết với Công ty TNHH chế biến dừa Lương Quới (Bến Tre).

Đối với cây công nghiệp ngắn ngày, Công ty mía đường Trà Vinh ký hợp đồng tiêu thụ với diện tích 1.620ha, sản lượng thu mua 320.000 tấn mía (chủ yếu là của HTX mía đường ở xã Lưu Nghiệp Anh); Công ty Cổ phần Giống cây trồng miền Nam đầu tư sản xuất bắp giống 200ha, thu mua 1.200 tấn bắp trái (HTX nông nghiệp Nhị Trường); một số công ty ở tỉnh Bình Dương đã ký hợp đồng với các tổ hợp tác, HTX ở huyện Cầu Ngang, Duyên Hải trong tiêu thụ đậu phộng nhân.

Đối với sản phẩm thủy sản, Công ty Cổ phần thương nghiệp Cần Thơ, siêu thị Co.oopmart Cần Thơ và siêu thị Lotte Cần Thơ ký hợp đồng với HTX nghêu - sò Tiến Thành trong tiêu thụ nghêu thương phẩm.

Cùng với đẩy mạnh liên kết sản xuất, nhiều HTX trên địa bàn tỉnh đã nỗ lực nâng cao chất lượng, tăng tính cạnh tranh cho sản phẩm qua việc tham gia chương trình OCOP. Khi tham gia chương trình OCOP, các HTX được nâng cao năng lực về xây dựng phương án kinh doanh, quản trị sản xuất, phát triển và hoàn thiện sản phẩm, kỹ năng bán hàng, giới thiệu sản phẩm... Từ hiệu quả của chương trình, các HTX trong tỉnh không ngừng đổi mới, cải tiến chất lượng, bao bì, mẫu mã đáp ứng yêu cầu thị trường, huy động nguồn lực hiện có của các thành viên để mở rộng phát triển sản xuất, hoàn thiện sản phẩm.

Ông Phạm Minh Truyền cho biết thêm: để khuyến khích các HTX tham gia chương trình OCOP, địa phương cần tích vào cuộc, hỗ trợ các HTX định hướng, xây dựng kế hoạch phát triển sản phẩm ưu tiên các ý tưởng sản phẩm mới, nhất là sản phẩm chế biến, chế biến sâu, sản phẩm truyền thống gắn với lợi thế, tiềm năng của địa phương. Đồng thời phải có sự tham gia của các cấp, tổ chức hỗ trợ HTX từ khi hình thành ý tưởng, xây dụng và triển khai phương án kinh doanh, ứng dụng khoa học- công nghệ, đào tạo nghề để các HTX nâng cao năng lực, phát triển thành sản phẩm OCOP.

Đối với sản phẩm của các HTX đã được đánh giá, phân hạng, các HTX cần có chiến lược cũng như giải pháp thiết thực, hiệu quả và xem chương trình OCOP là hướng đi để nâng tầm sản phẩm; chú trọng hoạt động xúc tiến thương mại, không ngừng cải tiến để phát triển các sản phẩm OCOP ở hạng cao hơn.

Bài, ảnh: MẪN QUÂN