Vai trò của Kru Achar trong đời sống người Khmer ở Nam Bộ

Trong cộng đồng của đồng bào Khmer, ngoài các tăng lữ, những người có vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa - xã hội của đồng bào chính là các vị Achar; những người có uy tín trong phum sóc, được xem là “đầu tàu” cho những thiết chế về đạo đức, lối sống trong các phum sóc của người Khmer ở Nam Bộ. Công trình Vai trò Kru Achar trong đời sống văn hóa - xã hội người Khmer Nam Bộ của tác giả Danh Văn Nhỏ là công trình nghiên cứu, giới thiệu vai trò, vị trí của Kru Achar - người trí thức có vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa - xã hội và giáo dục của người Khmer, người luôn đảm nhận thực hành các nghi lễ trong gia đình như: lễ cưới, lễ tang và nhiều nghi lễ khác quan trọng trong vòng đời người và các lễ hội ở chùa hay các tục cúng trong sinh hoạt cộng đồng... của người Khmer. Quyển sách được Nhà xuất bản Văn hóa dân tộc ấn hành năm 2019. Sách dày 217 trang.

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, nội dung chính của công trình được triển khai qua 3 chương. Trong chương 1, tác giả trình bày Tổng quan về vấn đề nghiên cứu, khái quát về đặc điểm địa lý, lịch sử, nguồn gốc tộc người Khmer ở Nam bộ, giới thuyết một số khái niệm. Đồng thời tác giả cũng đã có cái nhìn bao quát về các vấn đề thuộc Văn hóa xã hội cũng như Tín ngưỡng tôn giáo của người Khmer Nam Bộ như: Phum sróc, Nghi lễ vòng đời, Văn hóa ứng xử, Tín ngưỡng đạo Bà La Môn, Tín ngưỡng đạo Phật.

Với Chương 2, chương trình bày về Vai trò của Kru Achar trong đời sống người khmer ở Nam Bộ , tác giả đã giới thuyết các khái niệm, thuật ngữ Kru Achar , tiêu chí và chức năng nhiệm vụ của Kru Achar. Chương này Khảo sát vai trò Kru Achar trong các nghi lễ sinh hoạt gia đình của người Khmer Nam bộ, đi vào tìm hiểu, giới thiệu vai trò của Kru Achar trong thực hành nghi lễ vòng đời và nghi lễ cất nhà và mừng nhà mới. Cụ thể là Nghi lễ vòng đời của người Khmer ở Nam Bộ được thực hiện dành cho mỗi cá nhân kể từ khi chuẩn bị sinh ra đến lúc qua đời, gồm các nghi lễ như liên quan đến việc sanh nở, đầy tháng, xuất gia, vào bóng mát, hôn lễ, chúc thọ và tang lễ. Mỗi nghi lễ được diễn ra đều có vai trò của các vị tăng và Achar.

Trong đó, các vị tăng giữ vai trò thực hiện nghi lễ, hoằng pháp, như: tụng kinh chúc phúc, cầu an, cầu siêu; còn Achar giữ vai trò tổ chức, lo việc hướng dẫn và thực hành nghi lễ tôn giáo, như: trì chú, cột chỉ tay, cúng dâng lễ, quán tưởng... Những điều này đã trở thành nguyên tắc và “chuẩn mực” phải tuân thủ theo, nếu không sẽ bị cộng đồng người Khmer ở Nam Bộ xem là “lệch chuẩn”.

Trong chương 3, Tác giả Danh Văn Nhỏ đã Khảo sát vai trò Kru Achar trong sinh hoạt cộng đồng của người Khmer Nam bộ, bao gồm các nghi lễ: xây cất chùa mới và nghi lễ khánh thành chính điện, các sinh hoạt lễ hội, thực hành phong tục mang dấu ấn Bà La Môn giáo. Các Lễ vào năm mới, lễ sene Đôl-ta và lễ hội liên quan đến nông nghiệp...đều diễn ra có các vị Achar hướng dẫn.

Nhằm tăng hàm lượng Khoa học cho công trình, cuối  ông trình còn có Tài liệu tham khảo, Phụ lục.

Vai trò Kru Achar rất quan trọng trong đời sống văn hóa - xã hội của người Khmer Nam bộ trong việc kế thừa và phát huy phong tục truyền thống. Achar có một nhiệm vụ rất quan trọng là phải giữ gìn phong tục, tín ngưỡng, di sản truyền thống và giá trị văn hóa - xã hội quý giá của người Khmer nói chung và người Khmer Nam bộ nói riêng cho tất cả thế hệ kế tiếp. Vậy nên đây là công trình có nhiều giá trị trong việc khẳng định vị thế cũng như vai trò của Kru Achar trong đời sống tinh thần của người Khmer. Vì những điều trên chúng tôi xin trân trọng giới thiệu công trình đến bạn đọc gần xa.

SONG MẶC