Thế giới nhân vật trong tập truyện “Tiếng gõ cửa đêm"

Tập truyện tuy chỉ giới thiệu được 15 truyện ngắn - là những tác phẩm đã được chọn lọc kỹ, thiết nghĩ bấy nhiêu đã đủ để người đọc hình dung được một phong cách truyện ngắn độc đáo. Truyện ngắn của Nguyễn Thị Mây làm say lòng độc giả ở giọng văn tinh tế, dí dỏm, giàu giá trị nhân văn mà nổi bật lên trên cả là thế giới nhân vật đa diện, nhiều màu sắc. 

Nhân vật trong truyện ngắn của Nguyễn Thị Mây còn có  một tình yêu đậm sâu với quê hương dù miền quê ấy có nghèo nàn lam lũ. Đó là chất nhân văn lan tỏa trong "Ruộng đồng thầm lặng". Trong truyện ngắn "Sóng ầm ào quanh đây", quan niệm tình yêu của nhân vật Trung gắn tình yêu với tình yêu quê hương.

Đọc truyện ngắn “Hương vị quê nhà”, chúng ta nhận thấy sức mạnh giúp người đàn bà khổ đau vì bị bội bạc có thể gượng sống trong kiếp tha hương nơi quê người xứ lạ chính là nhờ "hương vị quê nhà", mùi sầu riêng vườn ngoại. Để rồi cũng chính mùi hương ấy đã trở thành động lực để nhân vật "xưng tôi" trở về với quê hương đầy yêu thương, nghĩa tình. 

Vẻ đẹp truyện ngắn của Nguyễn Thị Mây còn thể hiện ở cách xây dựng những tính cách nhân vật với cái nhìn vị tha bao dung trước cuộc đời ngang trái. Ở "Bâng khuâng hoa trắng", Đạm thể hiện một nghĩa cử cao thượng, đối với người vợ kế của cha, người đàn bà cay độc đã hành hạ mình, Đạm đã dang đôi tay vị tha cưu mang  một người đàn bà đã già và một đứa em cùng cha khác mẹ tật nguyền, thiểu năng trí tuệ. Thậm chí anh hy sinh cả hạnh phúc riêng tư để chăm lo cho họ.

Trong truyện ngắn “Người đàn bà đuổi theo vầng trăng”, kết thúc bất ngờ của truyện đã làm sáng lên chất nhân văn cao đẹp, thể hiện niềm tin mãnh liệt vào tình cha con, tình nghĩa vợ chồng không thể phôi pha dù phải chịu những thử thách khắc nghiệt của nghịch cảnh. Phải chăng vì đặc điểm phong cách này mà bao giờ những kết thúc của truyện Nguyễn Thị Mây bao giờ cũng là những kết thúc có hậu?

Nhân vật nổi bật trong thế giới nghệ thuật của Nguyễn Thị Mây đa số là những cô gái mới lớn với những rung động trước tình yêu đầu đời đầy xuyến xao; là sự kết tinh những phẩm chất đẹp của người phụ nữ Việt Nam, nổi bật nhất là sự hy sinh cao cả. Ai có thể quên sự tận hiến của Má Sáu trong truyện ngắn "Người canh giữ đền thiêng"  hay hình ảnh của một bà mẹ người Hoa đã nuôi nấng con chồng như con đẻ trong truyện ngắn "Tiếng gõ cửa đêm".

Đọc hàng loạt các truyện ngắn "Bâng khuâng hoa trắng", "Bất ngờ phố thị", "Dáng xuân", "Sóng ầm ào quanh đây", "Thám tử tình"… chúng ta dễ dàng nhận thấy điều đó. Người phụ nữ trong một số truyện của chị thường mang trong mình mối tình thủy chung thầm lặng. Đó là cô Bằng Lăng với nỗi buồn đau đáu trước sự hy sinh cao cả của Đạm trong "Bâng khuâng hoa trắng"; là Nguyên với sự thổn thức trong nỗi đợi chờ Tâm một chàng trai có hoài bão đang bôn ba nơi đô thị tìm kiếm tương lai dưới mái trường đại học trong "Dáng xuân"; là bà mẹ Uyên trong nỗi đau không thể phôi pha khi nhìn vào "Những nhành hoa đã mất"…

TRẦM THANH TUẤN