Ngữ văn địa phương Trà Vinh

Theo Công văn số 5977/BGDĐT-GDTrH của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) về việc hướng dẫn thực hiện nội dung giáo dục địa phương ở cấp THCS, THPT từ năm học 2008-2009, Sở GD-ĐT Trà Vinh tiến hành biên soạn quyển “Ngữ văn địa phương Trà Vinh” do các tác giả Triệu Văn Phấn (chủ biên), Nguyễn Thanh Phong, Trần Dũng và Trầm Thanh Tuấn; Nhà Xuất bản Giáo dục ấn hành.

Đây là quyển sách thể hiện cái nhìn bao quát về tiến trình văn học tỉnh nhà từ khởi thủy đến nay. Những bài viết về văn học sử như: khái quát về văn học dân gian Trà Vinh, khái quát về văn học trung đại Trà Vinh, khái quát về văn học Trà Vinh thế kỷ XX đã cho người học, người đọc cái nhìn cơ bản nhất về tiến trình văn học Trà Vinh. Đồng thời trên phương diện ngôn ngữ văn hóa quyển sách cũng đã có những bài gắn với đặc trưng ngôn ngữ văn hóa của địa phương như: tiếng Khmer, tiếng Hoa trong phương ngữ Nam Bộ ở Trà Vinh, từ ngữ chỉ tên các loại bánh ở Trà Vinh. 

Tập thể tác giả, đã sưu tầm biên soạn những nội dung tương hợp với trình độ tiếp nhận của học sinh bậc phổ thông, đồng thời qua đó giúp học sinh hểu thêm về đất và người Trà Vinh thông qua những tác phẩm văn học thắm đẫm tinh thần yêu nước, yêu quê hương của những tác giả đã sống và trưởng thành trên mảnh đất Trà Vinh yêu thương.  

Về văn học dân gian, tập thể biên soạn đã giới thiệu: Truyện thơ Thầy Thông Chánh, Truyền thuyết Ao Bà Om…phần đọc thêm giới thiệu kết quả nghiên cứu về  Truyện kể dân gian Riềm Kê trong đời sống tinh thần người Khmer Trà Vinh của tác giả Thạch Muni và 02 bài viết: Tư tưởng chống thực dân, đế quốc trong thơ ca dân gian Trà Vinh; Hình ảnh con cọp trong truyện kể dân gian Trà Vinh của nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Trần Dũng.

Trong giai đoạn văn học trung đại, những tác phẩm tiêu biểu của Bùi Hữu Nghĩa trên cả 03 thể loại: thơ ca, văn tế và tuồng được trích dẫn giới thiệu. Đó là Vở tuồng Kim Thạch kỳ duyên và những bài thơ Nôm và Văn tế Nôm.

Thời hiện đại, thành tựu của văn học Trà Vinh đã được giới thiệu qua những tác phẩm đại diện cho các thể loại như văn chính luận (trích Tự do của Trần Hữu Độ), thơ (Tâm sự, Tương tư, Vạn bến đò của Khổng Dương; Trà Vinh thương nhớ của Vân Đài, Cây nội ô, Thị xã công viên của Tăng Hữu Thơ; Nhớ đồng của Lê Tân, Ký – truyện ký (Sóng cửa sông của Trần Dũng; Trên vùng đất anh hùng của Đặng Tấn Đức), Truyện ngắn (Người canh giữ đền thiêng của Nguyễn Thị Mây).

Khác với bậc THCS, nội dung địa phương được tích hợp sẵn trong phân phối chương trình, ở bậc THPT, quyển “Ngữ văn địa phương Trà Vinh” được biên soạn dưới góc độ là một tài liệu tham khảo cho những buổi học ngoại khóa, những tiết học trên lớp có nội dung liên quan, thế nên tập thể tác giả đã cố gắng trình bày thật tinh gọn, dễ hiểu những nội dung khó tiếp cận như lịch sử văn học địa phương, quá trình tiếp xúc ngôn ngữ giữa các dân tộc ở Trà Vinh. 

Về phương diện tác phẩm, người soạn chọn những tác phẩm tiêu biểu mang đặc trưng phong cách nghệ thuật của tác giả có nội dung gần gũi với cuộc sống của con người Trà Vinh.

TRẦM THANH TUẤN