Người Bí thư Tỉnh ủy Trà Vinh tuổi Nhâm Dần

Ông Dương Quang Đông tham gia hoạt động cách mạng từ thời Công Hội Đỏ (năm 1920) đến trở thành thành viên Kỳ bộ Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội (năm 1927), Đảng viên Cộng sản, đứng ra thành lập các Chi bộ Đảng và giữ chức Bí thư Quận ủy Cầu Ngang (1930), đảm nhận các chức vụ quan trọng trong Xứ ủy Nam kỳ và được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy Trà Vinh (1942 - 1946).

Trong cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội khóa I của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa diễn ra vào ngày 01/6/1946, theo Sắc lệnh số 14/SL, ngày 08/9/1945 của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông Dung Văn Phúc (Năm Đông) lúc ấy là Bí thư Tỉnh ủy Trà Vinh cùng hai vị nữa là ông Cao Phát Thành và Nguyễn Duy Khâm, đã được cử tri Trà Vinh tín nhiệm bầu làm đại biểu Quốc hội khóa đầu tiên.

Ngay sau cuộc bầu cử Quốc hội khóa đầu tiên, cả miền Nam bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ và gian khổ, đại biểu Quốc hội Dương Quang Đông được Xứ ủy Nam kỳ cử ra nước ngoài mua vũ khí vận chuyển về nước phục vụ kháng chiến chống Pháp; mở tuyến đường chi viện cho chiến trường miền Nam trên biển (sau này gọi là “Đường Hồ Chí Minh trên biển”), ông luôn thể hiện tấm gương mẫu mực của người chiến sĩ cộng sản, luôn tận tâm, tận lực vì dân, vì Đảng, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Vì thế mà vị đại biểu Quốc hội khóa đầu tiên Dương Quang Đông cũng chưa một lần nào ra Hà Nội dự họp Quốc hội.

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng (30/4/1975), Trung ương Cục điều ông Dương Quang Đông về công tác tại Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 1977, ông bước sang tuổi 75, với gần 60 năm cống hiến liên tục vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, ông được Đảng và Nhà nước cho nghỉ hưu.

Năm 1981, nhà cách mạng lão thành Dương Quang Đông - người có nhiều đóng góp quan trọng cho sự nghiệp cách mạng Campuchia trong giai đoạn khó khăn nhất, được Tổng Bí thư Đảng Nhân dân cách mạng Campuchia mời đích danh vào đoàn khách danh dự sang thăm đất nước Campuchia.

Năm 1986, ông Dương Quang Đông là đại biểu chính thức của Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh đi dự Đại hội toàn quốc lần thứ VI của Đảng.

Năm 1996, nhân kỷ niệm 50 năm Quốc hội nước Việt Nam thống nhất, Chủ tịch Quốc hội Nông Đức Mạnh mời vị đại biểu Quốc hội khóa đầu tiên Dương Quang Đông ra Hà Nội dự lễ. Kể từ khi được bầu trúng cử đến khi đặt chân đến diễn đàn Quốc hội, vị đại biểu Quốc hội Dương Quang Đông đã trải qua một chặng đường đúng 50 năm.

Nhà lãnh đạo lão thành Dương Quang Đông là người cộng sản kiên cường, bảy lần với hơn sáu năm bị tù đày; hơn 10 năm hoạt động ở Thái Lan, Lào, Campuchia và Malaysia đầy khó khăn, ông đã thể hiện là người cán bộ dân vận tài tình, dựa vào dân và được Nhân dân che chở, giúp đỡ khi hoạt động bí mật. Đối với Nhân dân, ông tâm sự “muốn trả nghĩa với Nhân dân, chúng ta phải sống xứng đáng, toàn tâm, toàn ý phục vụ Nhân dân vô điều kiện, làm đầy tớ trung thành cho Nhân dân như Bác Hồ đã dặn”.

Nhà cách mạng lão thành Dương Quang Đông qua đời ngày 15/5/2003, hưởng thọ 101 tuổi. Cuộc đời ông đã trải qua trọn một thế kỷ, chứng kiến và tham gia vào một giai đoạn lịch sử nhiều biến động của đất nước. Trong đó, ông có trọn vẹn 80 năm tham gia cách mạng giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp theo ý thức hệ của giai cấp vô sản. Giáo sư - Nhà sử học Trần Văn Giàu khi nhận xét về nhà cách mạng lão thành tuổi Nhâm Dần- Dương Quang Đông, ông viết: “Phúc, tức Năm Đông người Trà Vinh vào Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội từ năm 1926, và từ đó công tác Đảng liên tục cho đến ngày hôm nay, nhiều lần vào ra khám lớn, biết nhiều lớp cán bộ ở các tỉnh; Mập mạp tưởng chừng như chậm lụt, nhưng thật ra thật lẹ làng, ít lý luận mà siêng năng, kiên trì, làm gì thì làm tới nơi tới chốn” (Theo: “Mùa thu rồi ngày hăm ba”. Nhà Xuất bản Chính trị - Quốc gia. Hà Nội 1995. Tập một)

TRẦN ĐIỀN

 (Biên soạn theo các nguồn tài liệu trong nước)